Het Weverijmuseum (en de laatste vijf wevers)

Marianne Canters

Het ritme en het geluid van de wevende weefgetouwen, doen mij denken aan een heerlijk dancenummer op een festival. Een creatieve DJ zou met de weefgetouwen en zijn computer een megahit kunnen produceren. Maar dat is wat ik nu, in 2020, denk. Vroeger werd dit geluid echt niet als muziek gezien.

Moet je je eens voorstellen dat dit geluid de hele dag door, door nog heel veel meer machines tegelijk werd gemaakt. Wat een herrie moet dat zijn geweest! De wevers die de machines bedienden kauwden katoendraden tot proppen om in hun oren te stoppen. Zo hoopten ze nog iets over te houden van hun gehoor. In het prachtige theater, middenin het Weverijmuseum, wordt het allemaal in beeld gebracht.

Het waterrad en oude geheimen

Ik ben dus in het Weverijmuseum, op een steenworp afstand van het horecaplein in Geldrop. Het Weverijmuseum vertelt de geschiedenis van de textielindustrie en hoe belangrijk die voor Geldrop en Mierlo is geweest. De meeste inwoners waren werkzaam in een van de fabrieken of hadden er op een bepaalde manier mee te maken. 

Bij binnenkomst word ik verwelkomd door een enthousiaste dame die me direct naar de start van de route brengt, het waterrad. Het waterrad (uit 1820!) is prachtig verlicht en draait nog steeds, als het water van de Dommel hoog genoeg staat. Het Weverijmuseum is het enige museum in Nederland dat een rivier door het pand heeft stromen: gaaf om te zien. De video bij het rad vertelt over de inzet van het rad en het vollen van de lakens. Wanneer de dame ziet dat ik de routing volg die ze me aangaf, gaat ze terug naar de receptie, waar ik straks nog even terug ga komen. Met een speciale reden.

Alles wat je vanaf de ingang ziet intrigeert, zeker als je kinderen hebt. Neem ze mee, want ze kijken hun ogen uit. Het museum laat oude geheimen zien. Een prachtige fotowand vertelt de geschiedenis van de textielindustrie over de wereld, op een unieke manier. Het theater geeft een letterlijke allround indruk van hoe het eraan toeging in de fabrieken. Waarin ook de kinderen net zo hard mee moesten werken. De weg naar het theater laat je de verschillende attributen zien waarmee in oude tijden werd gewerkt. En terwijl je langs die attributen loopt, komt het geluid van de weefgetouwen steeds dichterbij. 

Een van de vijf wevers

Nog even doorlopen en je staat er tussenin. Dit is waar je het ritme voelt. Het Weverijmuseum herbergt verschillende weefgetouwen (de oudste uit 1750!), inslagspoelmachines, spoelweefmachines, scheer- en twijnmachines, en nog veel meer. Je kijkt je ogen uit. En wat helemaal prachtig is, is dat je ze van heel dichtbij kunt bekijken terwijl ze door een van de vijf wevers worden bediend. Met liefde leggen de wevers uit wat ze doen en hoe het werkt, allemaal hebben ze hart voor dit vak en deze plek. Maar jonge aanwas is welkom, wordt me verteld. Want de heren wevers zijn allemaal ook nog eens op leeftijd. Of het iets is voor mij? Een paar ogen kijkt me hoopvol aan. Helaas, nee, ik hou het bij het schrijven.
Maar misschien kan het voor jou iets zijn?

De wever die vandaag aan het werk is, neemt me mee door de hal en demonstreert hoe de verschillende machines werken. Ik zie hoe Brabants Bont ontstaat, prachtige damasten tafellakens en theedoeken: het Weverijmuseum werkt nog steeds in opdracht en dus ook van de heer Eek himself.
Ik kan niet anders zeggen dan dat het een ware belevenis is om hier te zijn. Inmiddels weet ik het zeker. Ik zag ze al liggen bij de receptie toen ik het museum binnen liep. Ik wil niet zonder ambachtelijk geweven theedoeken naar huis. De doeken die je hier kunt kopen, zijn anders dan die in een warenhuis. Aan deze theedoeken zit geschiedenis. Vakmanschap. Deze doeken vertellen verhalen. Je zou er zelfs zomaar gewoon weer een ouderwetse handafwas mee doen.

Als ik ga, word ik vriendelijk gedag gezwaaid. Met de nieuwe theedoeken in mijn hand loop ik naar mijn fiets. En net als na het bezoek aan Landgoed Kasteel Geldrop denk ik: ja, dit moet je gezien hebben. Of je nu in Geldrop-Mierlo op vakantie bent, een dagje uit bent of hier woont: een bezoek aan het Weverijmuseum hoort er helemaal bij.